Ci cosses, ci ogec rapresentëia pa "Cultura Ladina"?
Ci savëi y ci recorc orunse pa mantignì por les generaziuns dl dagní?
Ci ó pa dí "ester Ladins" aldedaincö?
Le proiet "Memoria Ladina" de Emanuel Valentin, etnolog y antropolog cultural, se dá jö cun chëstes domandes y documentëia te na manira partezipativa l’arpejun cultural material ladin, i recorc y le savëi dla popolaziun tles valades ladines, metü man cun la Val Badia.
Vigni porsonna y vigni familia á n gromun de cosses te ciasa. Val cosses á gonot n gran valur, ince sce magari nia tres n valur material mo gonot plü emozional: cosses che an á arpé dal pere o la uma, dal nëine o la lâ; patüc che é lié a stories personales o dla familia, ogec vedli che nes cunta val sura la vita da zacan o ince daldedaincö.
Le proiet "Memoria Ladina", nasciü dala inrescida de dotorat de Emanuel Valentin pro l’Université Lëdia de Porsenu, ti ó ciarè plü avisa a chësc patüc y chëstes cosses tles ciases privates y documenté sura döt le savëi che taca pro chësc patüc y che nes cunta val sura la cultura ladina.
Por fa chësc vëgn fates racoiüdes publiches de patüc, suradöt por chirí cosses y stories olache na porsonna arata che ai ais da nen fá de val’ vers cun "Cultura Ladina" o che dijes valch dl "ester Ladin":
Ogec da zacan mo ince d’aldedaincö, por ejëmpl de vedles massaries de mistiers tradizionai, documënć, libri y manoscrić y i.i.
Retrac, material video o audio de porsones, usanzes, tradiziuns, da vigni dé, de laûrs, dla contrada, dl’architetöra y i.i.
Stories y recorc che reverda le savëi da fá certes cosses, cer’ laûrs da zacan mo ince d’aldedaincö, da cujiné, savëi da paur y i.i.
Döt le patüc che les porsonnes porta a na racoiüda publica vëgn atiera digitalisé, chël ó dí che al vëgn fat n retrat digital di ogec o na scansiun tl cajo de retrac o documënc. De chësta maniera é vigni porsonna che se pó atiera indo tó a ciasa so patüc zënza messëi le lascé fora dales mans. Le proiet se tëgn ma copies digitales. An po ince porté plü co ma un n oget o öna na storia. Por deplü vëgn documentades les stories liades a chisc ogec y i savëis che te na gran pert va sura fora.
Döta la popolaziun é inviada da tó pert. Vigni porsona cunta, anfat de ci eté, de ci ses o profesciun. Vigni storia, vigni recort, vigni oget é sciöche n toch de n mosaich: metüs adöm cheriëii n cheder plü gran che po nes mostré sö cer’ aspec dla cultura ladina. De plü toć che vëgn coiüs adöm y plü gran che le cheder gnará.
"Memoria Ladina" é n proiet de Emanuel Valentin en colaboraziun cun:
Facolté de Sciënzes dla Formaziun dla Université da Balsan
Assoziaziun Antropologica Südtirol (EVAA)
Istitut Ladin Micurá de Rü
Museum Ladin Ciastel de Tor
Le proiet é gnü finanzié da:
Repartiziun 18 Aministraziun dla scora y cultura ladina dl Intendënza y Cultura ladina dla Provinzia Autonoma de Balsan
Ufize per la mendranzes linguistiches dla Repartiziun Mendranzes linguistiches y ntegrazion europea dla Region Autonoma Trentin-Südtirol
Chiló pón cumpré le liber o
desciarié le PDF debann